جنگ هشت ساله ایران و عراق (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) یکی از خونین ترین جنگهای منطقه در قرن بیستم بود و میلیونها نفر از دو ملت درگیر، آسیب های جانی و روانی شدیدی متحمل شدند. تعیین تعداد دقیق کشته ها دشوار است، زیرا آمارهای رسمی دو کشور و نهادهای بینالمللی متفاوت است و بسیاری از اسناد جنگی نیز در دوران پس از آن نابود یا منتشر نشدهاند.
گزارش های رسمی جنگ ایران و عراق
بر اساس گزارش های رسمی منتشر شده در ایران، تعداد شهدا و جانباختگان ایرانی حدود ۱۸۰ تا ۲۳۰ هزار نفر تخمین زده میشود. این آمار شامل رزمندگان ارتش، سپاه پاسداران، نیروهای بسیجی، و مردم غیرنظامی قربانی بمبارانها یا حملات شیمیایی — مانند فاجعه حلبچه — است. افزون بر آن، بیش از ۴۸۰ تا ۶۵۰ هزار نفر نیز در ایران مجروح یا جانباز شدند و صدها هزار نفر دچار آثار شیمیایی و روانی ماندگار از جنگ گشتند.
در سوی مقابل، آمار تلفات ارتش عراق بر اساس برآورد های پس از جنگ بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار کشته و مفقود تخمین زده میشود. برخی منابع بینالمللی، از جمله سازمانهای حقوق بشر، رقم مجموع قربانیان دو کشور را حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر اعلام کردهاند.
به جز خسارات انسانی، جنگ باعث آوارگی میلیونها شهروند ایرانی و عراقی، تخریب صد ها شهر و روستا، نابودی زیر ساخت های نفتی و اقتصادی و بحران های شدید اجتماعی شد. با وجود پایان جنگ در سال ۱۳۶۷، آثار انسانی و روانی آن هنوز در جامعه ایران محسوس است، و یاد شهدا، جانبازان و آزادگان به نماد فداکاری و مقاومت ملی تبدیل شده است. به همین دلیل، آمار تلفات جنگ ایران و عراق تنها یک عدد نیست؛ بلکه یادآور بهای بزرگ استقلال، ایمان و وحدت ملت ایران در برابر تجاوز است.
