جنگ جهانی اول صحنه حضور رهبران سیاسی و نظامی متعددی بود که تصمیماتشان مسیر چهار سال نبرد و سرنوشت جهان را رقم زد. رهبری این جنگ عمدتاً میان دو ائتلاف اصلی، یعنی متفقین و اتحاد مرکزی، تقسیم میشد.
در سوی اتحاد مرکزی، مهم ترین چهره ها عبارت بودند از:
۱. ویلهلم دوم، قیصر آلمان: او نقش محوری در تشویق اتریش-مجارستان به اتخاذ موضع سختگیرانه در برابر صربستان داشت و با اعطای «چک سفید» به وین، عملاً چراغ سبز جنگ را روشن کرد. او نماد جاهطلبی امپراتوری آلمان بود.
۲. فرانتس یوزف یکم، امپراتور اتریش-مجارستان: اگرچه او در اواخر عمر بود، اما دولت وی بود که اولتیماتوم نهایی را به صربستان صادر کرد و آغازگر جنگ در اروپا شد.
در سوی متفقین، رهبران متفاوتی حضور داشتند که در طول جنگ تغییر میکردند:
۱. ریچارد هنری پوآنکاره، رئیسجمهور فرانسه: او نماد مقاومت فرانسه در برابر تهاجم آلمان بود و بر حفظ اتحاد با روسیه تأکید داشت.
۲. هربرت هنری اسیقیوال، نخستوزیر بریتانیا: او در سال های میانی جنگ رهبری بریتانیا را بر عهده داشت و نقش مهمی در حفظ ائتلاف جهانی ایفا کرد.
۳. وودرو ویلسون، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا: ورود آمریکا به جنگ در ۱۹۱۷ تحت رهبری او، یک نقطه عطف تعیین کننده بود. ویلسون بعدها با ایده «چهارده ماده» و تلاش برای ایجاد «جامعه ملل»، نقش محوری در مذاکرات صلح ایفا کرد.
۴. نیکولای دوم، تزار روسیه: رهبر روسیه تا زمان انقلاب ۱۹۱۷ بود؛ شورش هایی که در نهایت منجر به خروج روسیه از جنگ شد.
سخن پایانی
این رهبران، با محاسبات سیاسی و استراتژیک خود، از دیپلماسی به سمت نظامیگری رفتند و در نهایت مسئولیت کشاندن جهان به ورطه بزرگترین درگیری تا آن زمان را بر عهده داشتند.
