بختک حالتی است که در خواب، بدن به طور موقت فلج میشود و فرد قادر به حرکت یا صحبت کردن نیست. این تجربه میتواند ترسناک باشد و گاهی حس نزدیک شدن به مرگ را القا کند، اما جای نگرانی از نظر جسمانی ندارد.
بختک چیست؟
در اصطلاح علمی، بختک به فلج خواب گفته میشود و ایرانیها آن را بختک مینامند. این حالت معمولاً در اثر استرسهای روزانه و دیدن کابوسهای ترسناک رخ میدهد و چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشد.
علائم فلج خواب یا بختک
- ناتوانی در حرکت دادن بدن
- ناتوانی در صحبت کردن یا فریاد زدن
- احساس فشار یا خفگی
- توهمات دیداری، شنیداری یا لمسی مانند دیدن سایه، احساس حضور شخصی دیگر، شنیدن صداهای غیر واقعی
- ترس و اضطراب شدید
چه کسانی بیشتر مستعد بختک هستند؟
فلج خواب میتواند در هر سنی رخ دهد اما عوامل زیر احتمال وقوع آن را افزایش میدهند:
- افرادی با اختلالات خواب و اختلال فاز REM
- کمبود خواب، استرس یا اضطراب زیاد
- به پشت خوابیدن
- مصرف برخی داروها مانند داروهای بیش فعالی یا خوابآور
- مصرف مواد مخدر یا الکل
- اختلالات ذهنی مانند اختلال دو قطبی
- گرفتگی عضلات بدن
عوامل فرهنگی و باورهای عمومی درباره بختک
در فرهنگ ایرانی، بختک اغلب به جن زدگی و یا افتادن موجودی روی بدن تعبیر میشود. ایرلندیها بر این باورند که فلج خواب به دلیل دروغ گفتن در طول روز ایجاد میشود. در حقیقت این حالت هیچ آسیب جسمی ایجاد نمیکند و چند ثانیه بعد پایان مییابد.
چگونه از بختک رهایی یابیم؟
۱. حفظ آرامش
هنگام تجربه فلج خواب، با دست و پا زدن یا تلاش زیاد شرایط بدتر میشود. بهتر است نفس عمیق بکشید و یادآوری کنید که خطر جسمی وجود ندارد.
۲. تکان دادن انگشتان و دستها
انگشتان دست و پا را تکان دهید و مشت خود را باز و بسته کنید تا از حالت فلجی خارج شوید.
۳. بلند شدن و آب سرد
اگر همچنان در حالت فلجی هستید، از خواب بیدار شوید و مقداری آب سرد روی صورت خود بپاشید. سپس بعد از آرامش کامل، دوباره به رختخواب برگردید.
راهکارهای پیشگیری از بختک
- اجتناب از خوابیدن به پشت
- کاهش استرس روزانه
- خواب کافی و منظم
- ورزش منظم
- غذا خوردن به اندازه و اجتناب از پرخوری
- کاهش مصرف کافئین
جمعبندی
فلج خواب یا بختک، تجربهای رایج و ترسناک است که بین ۲۵ تا ۳۰٪ از افراد حداقل یک بار آن را تجربه میکنند. با رعایت نکات پیشگیری و تکنیکهای ساده رهایی، میتوان این تجربه را کاهش داد و بدون ترس به خواب آرام رسید.
همچنین بخوانید:
۲۰ کاربرد عجیب خمیر دندان که هیچکس به شما نگفته | شگفتانگیز و کاربردی
آنتن وایفای خونهات ضعیفه؟ این بدترین جاها برای گذاشتن مودم هستن!
درد رشد کودکان: علائم هشداردهنده و بهترین روشهای پیشگیری و درمان
