اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت از سفر به ایران هستید، شهر زیرزمینی نوش‌آباد در استان اصفهان یکی از خاص‌ترین و رمزآلودترین مقاصدی است که نباید از دست بدهید. این شهر باستانی در دل زمین و در نزدیکی شهر کاشان جای گرفته و با ساختاری پیچیده، معماری شگفت‌انگیز و کارکردهای دفاعی‌اش، همچنان رازهایی را در دل خود حفظ کرده است.
روستای نوش‌آباد کجاست؟
نوش‌آباد در شمال کاشان و در بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل واقع شده است. این روستا به دلیل موقعیت کویری، معماری سنتی، قنات‌های کهن و البته شهر زیرزمینی منحصربه‌فردش، گردشگران بسیاری را به‌سوی خود جذب می‌کند.
کشف اتفاقی یک شاهکار پنهان
در سال ۱۳۸۳، یکی از ساکنان نوش‌آباد هنگام کندن چاه به بخش‌هایی از یک سازه زیرزمینی برخورد کرد. این کشف غیرمنتظره، منجر به کشف تدریجی مجموعه‌ای گسترده و چندلایه از راهروها، اتاق‌ها، کانال‌های تهویه و ورودی‌های مخفی شد. این مکان بعدها به نام “اویی” نیز شناخته شد که به معنای “زیر زمین” در گویش محلی است.
ساختار و ویژگی‌های شهر زیرزمینی نوش‌آباد
شهر زیرزمینی نوش‌آباد در عمق ۴ تا ۱۸ متری زمین ساخته شده و سه طبقه مجزا دارد. این ساختار بی‌نظیر شامل تونل‌های باریک، راهروهای پیچ‌درپیچ، چاه‌های عمودی، فضاهای استراحت، انبارها و اتاق‌های زندگی است. دیوارها را با گل‌رس و آهک ساخته‌اند و سیستم تهویه هوا را به شکلی طراحی کرده‌اند که امکان تنفس در این فضای بسته فراهم باشد.
هدف از ساخت شهر زیرزمینی چه بوده است؟
برخلاف آنچه در نگاه اول به نظر می‌رسد، مردم از این شهر زیرزمینی برای سکونت دائمی استفاده نمی‌کردند؛ بلکه در زمان حمله دشمنان، غارت‌ها یا ناآرامی‌های منطقه‌ای به آن پناه می‌بردند. معماران به‌گونه‌ای این فضا را طراحی کرده‌اند که غریبه‌ها نتوانند به‌راحتی وارد آن شوند یا مسیر درونی آن را پیدا کنند.
شهر زیرزمینی نوش‌آباد، میراثی زنده از هوش ایرانی
این بنا نمونه‌ای بی‌نظیر از معماری دست‌کَند در ایران باستان است. بدون ابزار مدرن، تنها با استفاده از هوش معماری و نیروی انسانی، سازه‌ای ساخته شده که از نظر دفاعی و ایمنی در نوع خود بی‌نظیر است. این شهر نشان می‌دهد که مردمان این سرزمین چگونه برای امنیت خود در برابر خطرات احتمالی تدابیر بی‌نظیری اندیشیده‌اند.
گردشگری در نوش‌آباد
بازدیدکنندگان می‌توانند با راهنمای محلی وارد بخش‌هایی از شهر زیرزمینی شوند و با سبک زندگی مردمان گذشته، روش ساخت، و کارکردهای این شهر آشنا شوند. علاوه بر آن، معماری کویری نوش‌آباد، مساجد تاریخی، قنات‌های فعال و مراسم مذهبی خاص محلی نیز برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ، بسیار جذاب هستند.
نتیجه‌گیری
شهر زیرزمینی نوش‌آباد تنها یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه سندی زنده از خلاقیت، هوش دفاعی و فرهنگ مردم ایران در طول تاریخ است. اگر به دنبال مقصدی متفاوت، فرهنگی و رازآلود هستید، نوش‌آباد در نزدیکی کاشان گزینه‌ای فوق‌العاده خواهد بود.
همچنین بخوانید: شهر ماچو پیچو، پرو؛ شهر گمشده اینکاها در دل کوهستان‌های آند
