دریاچه ارومیه ایران، واقع در شمال غرب ایران و بین استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های شور جهان محسوب می‌شود. این پهنه آبی سال‌ها به عنوان یک جاذبه طبیعی، زیستگاه پرندگان مهاجر و منبع اقتصادی و گردشگری اهمیت داشته است.
جغرافیا و موقعیت
این دریاچه در یک منطقه کوهستانی قرار دارد و مساحت آن در گذشته به بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع می‌رسید. آب آن به شدت شور است و همین ویژگی باعث شده گونه‌های محدودی از موجودات آبزی مانند نوع خاصی از آرتمیا در آن زیست کنند.
اهمیت زیست‌محیطی
دریاچه ارومیه ایران زیستگاه مهمی برای پرندگان مهاجری مانند فلامینگو، پلیکان و گونه‌های مختلف اردک است. این منطقه نقش حیاتی در تعادل اکولوژیکی شمال غرب ایران ایفا می‌کند و کاهش سطح آب آن می‌تواند اثرات مخربی بر این اکوسیستم بگذارد.
تاریخچه و پیشینه
نام این دریاچه در منابع تاریخی کهن ایران و حتی در سفرنامه‌های خارجی دیده می‌شود. قرن‌هاست که مردم بومی از آن برای نمک‌گیری، ماهیگیری محدود و مقاصد درمانی بهره می‌برند.
علل کاهش سطح آب
در دهه‌های اخیر، عوامل متعددی مانند سدسازی بر روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها باعث افت شدید سطح آب شده‌اند.
پیامدهای بحران
خشکی دریاچه طوفان‌های نمکی ایجاد کرده و سلامت ساکنان منطقه را تهدید می‌کند. این پدیده به کشاورزی آسیب می‌زند و سطح آب پایین‌تر، گردشگری و معیشت مردم محلی را تحت فشار قرار می‌دهد.
تلاش‌ها برای احیا
دولت و نهادهای زیست‌محیطی ایران برای احیای دریاچه ارومیه برنامه‌های متعددی اجرا کرده‌اند؛ از جمله رهاسازی آب از سدها، کاهش برداشت آب کشاورزی و همکاری در پروژه‌های بین‌المللی. با وجود چالش‌ها، دریاچه ارومیه همچنان گردشگران را جذب می‌کند. سواحل نمکی، جزایر متعدد و چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد آن طبیعت‌گردان و عکاسان را به خود می‌کشاند.
نتیجه‌گیری
دریاچه ارومیه ایران نه تنها یک میراث طبیعی ملی است، بلکه نمادی از اهمیت مدیریت منابع آب و حفاظت محیط‌زیست محسوب می‌شود. آینده این دریاچه وابسته به اقدام‌های پایدار و همکاری همگانی است.
همچنین بخوانید: غار علیصدر | بزرگ‌ترین غار آبی جهان و جاذبه گردشگری همدان
